الخطاب الإعلامي الديني بتونس: هل هو شديد السطحية؟

تثير سياسة حكومية تشجع الأئمة على إلقاء خطابات التسامح والاعتدال في المساجد والإعلام جدلا في صفوف التونسيين.

وزير الشؤون الدينية بوبكر الأخزوري استضاف ورشة عمل في مايو تشجع الأئمة على نشر قيم التآلف والرحمة والتعاون في خطب الجمعة وفي برامجهم على الإذاعة والتلفزيون.

ليلى مباركي أستاذة في التربية الإسلامية قالت "إنه خطاب سليم لأنه ينبذ التطرف ويسعى إلى ترسيخ الاعتدال.

وأضافت "الأسلوب المعتمد هو الأقرب لعقول المتلقين، كونهم ينتمون لفئات مختلفة ومستويات علمية متنوعة".

وترى ليلى في الشيخ محمد مشفر خطيب ومقدم برامج دينية في الإذاعة والتلفزيون أنه مثال جيد وأن "أسلوبه البسيط لا يتعارض مع الدين ولا مع الذوق العام".

زميلها الأستاذ زياد كيلاني قال "الخطاب الديني في الإعلام التونسي خاصة يتميز بأسلوب تعليمي قريب وسهل الاستيعاب لجميع الفئات الاجتماعية وخاصة الطبقة الشعبية".

كيلاني قال إن مشفر يستمد "معجمه اللغوي من العامية البسيطة والقريبة من المواطن" ويضيف زياد أن مثل هذا الخطاب معتدل "بحكم أن تونس بلد تعتمد الاعتدال في تطبيق الإسلام".

فيما ينتقد آخرون طريقة تناول الإعلام للدين.

شوقي عبد الناظر محامي قال لمغاربية "الخطاب الديني في تونس خطاب مناسباتي ويخدم أصحاب السلطة فقط أي أنه خطاب ممنهج حسب مصالح الأقلية".

وأضاف أن البرامج الدينية "لا تفقر ولا تغني من جوع وهي بعيدة كل البعد عن واقع المسلم في تونس وفي سائر البلدان".

محمد صحافي مكلف بإعداد صفحات دينية قال إن الخطاب الديني في تونس خاصة في وسائل الإعلام خطاب سطحي، وفيه الكثير من البساطة، وهو مراقب ولا يمكن أن يتجه عكس توجهات السلطة.

وأضاف الصحفي الذي طلب عدم الكشف عن اسمه للحفاظ على خصوصيته أن الإعلام الديني "يمكن بواسطته تربية الناشئة وتوجيه المجتمع لاعتماد الاعتدال في ممارسة العقائد الدينية في تونس".

وترى لبنى عون إحدى المتابعات للبرامج الدينية أنها لا تتابع مثل هذه البرامج في وسائل الإعلام التونسية لأنها غير مقنعة بالنسبة لها وأنه لا يوجد "مقدمين مقنعين في تونس على غرار ما يوجد في الشرق والخليج العربي من خلال الفضائيات".

عون لا تتابع الشيخ مشفر "لأن خطابه بسيط وفيه الكثير من التهريج، فأسلوبه الخطابي يعتمد لغة عامية ومبسطة مغرقة في الابتذال".

وأضافت أنه على المقدمين الاعتماد على الخشوع والدقة في إعطاء المعلومات للمتلقي.

الشيخ مشفر أوضح لمغاربية أنه اعتمد أسلوبه الخاص للتواصل مع الشباب.

وقال "إنني أمضي وقتا كثيرا وأنا أفكر في الطريقة التي يمكن بها ومن خلالها زرع حب الله وحب نبيه في قلوب الشباب باستعمال لغة تجعلهم مقبلين لا مدبرين"، مضيفا أنه في إحدى المرات أراد أن يشرح للشباب كيفية غسل الميت فجاء بدمية وقطعة قماش".

واسترسل مشفر "أقلب في مراجع علماء الأندلس المشهود لهم بالوسطية والاعتدال والتنوير الفكري وأتابع القنوات الفضائية والأفلام وأناقشها خلال الدروس التي أقدمها في المسجد".

وختم "نقول دائما أن القرآن والسنة صالحان لكل زمان ومكان إذا فهم المسلمون ذلك".
هدى الطرابلسي/ مغاربية/

Comments

25 de 25 commentaires pour l'article 28558

Small (United Kingdom) |Lundi 28 Juin 2010 à 19:11

@ptit lou:

il est du devoir du musulman de dénoncer machfar et toute autre personne qui répande une vision fausse et déformée de l'islam, que ce soit par ignorance ou volontairment.

allah vous demandera ca aussi le jour du jugement. et comme vous, à priori, vous le cotoyez régulièrement, c'est encore plus votre responsabilité.

en tout cas je ne veux pas parler trop de ce sujet. nous savons tous que pour chercher le vrai islam, la tunisie n'est malheureusement pas la destination. il faut voir ailleurs, là ou l'islam, le vrai et l'authentique, est encore pratiqué.

Alerter

Snatch (Tunisia) |Lundi 28 Juin 2010 à 16:50

@ small
j'attendais ton commentaire , bravo pour cette vision approfondie et non pas superficielle de l'islam.
vraiment bien dit en ce qui concerne le cheikh machfar à savoir la façon avec laquelle il évoque un "hadith" et sa propre interprétation souvent "au delà du réel" ou bien la manière avec laquelle il raconte une "ghazwa" comme si il parlait d'un match de foot dans un café.
pour moi ce mr est entrain de marginaliser l'islam et de le dévaloriser de ses vrais qualités à commencer par " al haya2",
quand je regarde un certain un certain tareq ramadan comment il défend l'islam dans des débats avec les islamophobes de l'europe, je m'interroge quant à la présence de mr machfar à la télé.

Stoufa (Tunisia) |Lundi 28 Juin 2010 à 16:08

Je m'étonne énormément, alors que chacun dit des arabes qu'ils se sont entendus pour ne jamais s'entendre, que beaucoup ne se sont pas encore réveillés et n'ont pas encore compris que l'intolérance d'un musulman vis à vis de l'autre musulman ne fait que renforcer les divisions entre arabes, les rend impuissants, très vulnérables et non maîtres de leur destin.
c'est une évidence implacable.

voilà pouquoi l'une des grandes qualités du discours de chikh mashfer est qu'il est rassembleur, et n'exclue jamais de musulman, que sa foi soit forte ou faible.

a l'opposé, d'autres se font un point d'honneur d'exclure sans appel ceux qui ne partagent pas leur avis, ceux qui ont d'autres idées, d'autres raisonnements, créant ainsi de larges fossés entre musulmans, et nous distrayant des vrais défis qui frappent à nos portes et qui nous trouveront obnibulés par des questions secondaires.

تونسي (Tunisia) |Lundi 28 Juin 2010 à 14:58

أنا أوافق تماماً الأخت درة، للاسف في تونس هناك بعد عن الدين، البرامج الدينية في التعليم وتلفاز وخطب الجمعة أغلبها أقرب للتربية المدنية منها للإسلامية. كما أن تونس تفتقر لعلماء دين فهم قلة في البلاد ولا يسمع لهم صوت في حين أن تونس كانت زاخرة بالعلماء عندما كان الزيتونة منبر من منابر الإسلام في العالم العربي

P'tit lou (Tunisia) |Lundi 28 Juin 2010 à 14:26

@small :

vos références égyptiennes et saoudiennes n'ont pas pu vous apprendre que l'orgueil est loin d'être apprécié par l'islam.

monsieur, ce même orgueil vous empêche de s'excuser en plein public, rabbi yéhdik !

je ne veux pas pour le moment entrer en débat sur "la fiabilité" des fatawa et informations revendiquées par les chi5 saoudiens et égyptiens que vous avez citées, et que je respecte énormément, surtout sur quelques sujets sensibles sur la femme, al 5ouloua, al é5tilat...

peut être une autre fois cher small.

Small (United Kingdom) |Lundi 28 Juin 2010 à 13:59

@p'tit lou:

dans mon commentaire, je ne parlais pas de machfar en tant qu'enseignant du tajwid ou tahfidh, mais de machfar le "faqih" qui donne des fatwas (au journal el sabah) et qui fait des sermons le vendredi. entre les deux il y a une grosse différence.

le fait que t'as appris le coran avec lui est une bonne chose, mais elle ne fait pas de lui un savant érudit de l'islam. s'il se cantonne à la récitation, tant mieux pour tout le monde, mais s'il s'aventure sur les terrains de la aqida, tawheed et fiqh, alors il faut le dénoncer.

je me rappelle l'avoir lu dans le journal essabah autorisant l'octroi de crédit bancaires avec intérêts. ne parlant pas aussi des bêtises qu'on trouve sur les séquences audio qui circule sur lui en ligne.

c'est avec de telles histoires qu'il a attiré ceux dont la foi et la connaissance de l'islam sont très faibles, voire inexistants, et a aliéné ceux qui cherchaient les vrais valeurs de l'islam. ceux là, el hamdou lelah, ont finalement trouvé ce qu'ils veulent avec mohammad hassan, abu is-haq alhuwaini et les autres.

Rym paris (France) |Lundi 28 Juin 2010 à 13:34

ما استغربه هل ان الدعوة الي التسامح والاعتدال تستوجب تدخل الدولة كان من الواجب ان مثل هذه المواضيع يتطرق اليها الائمةومنذ زمن ومن تلقاء انفسهم لان هذا واجبهم فديننا دين تسامح منذ الازل ومثل هذا الخطاب ليس بجديد وليس بموضة بل احترام الاخر في دينه وفي اختلافه علي جميع المستويات هذا مبداويجب ان يحترم
الشيخ مشفر لاننكر انه خرج بالامام التونسي من الرتابة القاتلة ولكنه سقط في النقد الساخر التافه اذن يجب التسامح والاعتدال حتي ولو كان لون جبتك وردية
هذا من المؤكد شعار امامنا المشفر

Dorra (Tunisia) |Lundi 28 Juin 2010 à 13:14

تحبوا الصحيح؟
الاهتمام بالدين موش بكثرة بنيان الجوامع اللي يتحلوا ويتسكروا بمجرد ما توفي الصلاة، وموش وموش بالبرامج متاع توة باش يعلمونا الدين بطريقة مبسطة (وقت اللي شاب هزوه للكتّاب)
آنا نشوف اللي التعاليم الدينية مهمشة في تونس على خاطر موش مركزين عليها في تعليم الصغار (قتلناهم بأهمية المحافظة على البيئة والمواطنة ومؤسسات المجتمع المدني...) أما تدريس المواد الإسلامية فيقتصر على تحفيظ بعض السور وشوية عبادات والمادة بطبيعة الحال مهمشة ضارب 1
لو كنا نحبوا صغارنا يهتموا بالحق بتعاليم الإسلام وبالأخلاق الفاضلة راهو كان ضارب التربية الإسلامية كيف ضارب المواد العلمية وراهو كنا نعملو برامج دينية للصغار
لكن في تونس أحنا نوظفو في الدين حسب أهوائنا يعني إذا نحبو التونسي ينقص من المصروف نوليو نحكيو على التضامن في الإسلام وعدم التبذير...
إذا نحبوا التونسي يحافظ على البيئة نقولولو النظافة من الإيمان
إذا نحبو التونسي يكون شلاكة ويقبل اللي يجيه من الغرب نقولولو الاسلام دين الوسطية والتسامح والانفتاح على الشعوب...
حاصيلو خليني نسكت خير

PAIX (Tunisia) |Lundi 28 Juin 2010 à 12:41

@ hilal

اشبيك تحكي عالمسيحية وتعطي بيها في مثال تقولش عليه الاسلام محتاج باش تجيب امثلة مالمسيحية
والخطاب الديني عمرو ما كان سطحي بالعامية
وعلى سؤالك رقم 1 الاسلام عالمي رغم المكذبين ولو كان ما عندوش القيمة العالمية راهم ما يحاربوش المسلمين ويقتلوهم بالطريقة هاذي في العالم في فما مسلمين فين فما حرب
والمسلمين غير العرب يفهمو الدين خير مني ومنك
واذا انت عربي وتقول العربية صعيبة واهوكة واضح من تعليقك بالفرنسية بدون تعليق....
ويزيونا من اسلام التسامح والاعتدال شنية الحكاية وماهو فمة اسلام واكهو يخي فما اسلام فيه تسامح واسلام ما فيوش....

Mohamed (Tunisia) |Lundi 28 Juin 2010 à 11:47

Je pense que l'erreur réside dans la manière de poser le problème, qui nous pousse à faire un choix et par conséquent se caser dans l'un des modèles présentés.
la vérité est que notre éloignement de l'islam ces dernières années en a fait du tunisien un mauvais musulman ignorant l'abécédaire de l'islam. alors quant vient quelqu'un nous l'inculquer à nouveau et d'une manière attirante je remercie dieu pour ce don du ciel. cette méthode aura au moins le mérite d'attirer l'attention des gens de les intéresser à se poser des questions sur leur comportement et finira un jour par éveiller les
consciences tout en prônant un langage facile simple et tolérant.
cela vaudra beaucoup mieux que le langage du jihad, de l'orgueil, et de religion violente rigide figée que prônent les cheikh qui nous menace à longueur de journée.
avec de telle méthode le cheikh machfar a eu au moins le mérite d'interpeler la curiosité de bon nombre de tunisien qui se cherchaient a l'attente d'un signe, d'un déclic et lui il leur a offert cette opportunité. on a récupéré un musulman.
cependant, cette méthode doit aussi faire la part des choses entre le simple et le superficiel pour ne pas tomber dans la médiocrité.

Small (United Kingdom) |Lundi 28 Juin 2010 à 10:45

Mohamad machfar a inventé un nouveau genre, la comédie religieuse. si on l'autorise a faire un one-man show à carthage, je suis sur qu'il attirera des milliers de spectateurs. j'avais des collègues qui faisaient des kilomètres pour assister à sa khotba le vendredi à el menzah, non pas pour sa richesse, mais pour les blagues qu'il raconte.

ceux qui adorent machfar sont les hypocrites, qui, pour eux, la religion est un "accessoire" de la vie (nourriture, travail, sorties entre amis, et éventuellement un peu de religion le vendredi ou de temps à autre).

ceux qui veulent faire de l'islam leur mode de vie doivent chercher ailleurs, et notamment dans les chaines satellitaires egyptiennes et saoudites.

أخوكم في الله (Saudi Arabia) |Lundi 28 Juin 2010 à 09:03

السلام عليكم و رحمة الله
على المسلم و المؤمن معرفة نواقض الاسلام والبحث فيها .لان هذا الامر عضيم من الممكن ان نقوم باخطاء نجهل انها توقعنا في الشرك بالله مثل التبرك بالقبور و تعليق التمائم ضن انها تبعد الشر والحسد عنا .يجب معرفة نواقض الاسلام مثلما نعلم نواقض الوضوء .هذا اهم باب في توحيد الله يجب معرفته ولا يجب تهمشه ابدا.والسلام عليكم ورحمة الله.

David Haddad (Germany) |Lundi 28 Juin 2010 à 05:55

La question qu'il faut se poser est pourquoi parler de tolérance avec les jeunes d'aujourd'hui ?
il y a eu surement un problème d'identité il y aura aussi eu un problème d'histoire et de mémoire .
la il faut que les intellectuels tunisiens se mobilisent .
moi j'ai vécu une époque de tolérance incroyable , où arabes, italiens (siciliens surtout), maltais, juifs, musulmans catholiques, se côtoyaient et vivaient en parfaite harmonie. mélange de cultures, de religions, de savoir-faire. exemple de tolérance, d'une cohabitation réussie.
chez nous a la goulette le 15 aout tous derrière la statue de la madone, il y avait tout le monde c'était la fête de tous...puis tous se retrouvaient pour une autre fête ma celle la musulmane a sidi bou said (la h'again) même chose pour notre notre kippour, quel délice et quel spectacle, du folklore.
nous étions tous frères d'un même idéal bien être
c'est ma tunisie
david l'enfant de la goulette

Mouslim (France) |Lundi 28 Juin 2010 à 01:31

الخطاب الديني في تونس هو شبيه حكايات عبد العزيز العروي الله يرحمو. هو بالفعل سطحي ولا يساعد بالمرة المواطن التونسي على الاعتدال النفسي والهداية الصحيحة . من أجل ذلك نرى مجتمعناتنخره الأمراض والأفات مع تدهورمستمر لسلوك الأشخاص مثل الكلام الفاحش وسب الجلالة وأخيراً إنتشار الشذوذ فالجنسين ، فحتى المسيحية بدات تنتشر مثل السرطان. أين الخطاب الديني ؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟